Greenpeacek ‘Los Otros Altri’ (Beste Altriak) txostena argitaratu du, korporazioek administrazioen konplizitatearekin balio handiko naturguneak nola mehatxatzen dituzten salatzeko

Gaur, Natura Babesteko Egunaren bezperan, Greenpeacek txosten berri bat argitaratu du Los otros Altri, o cómo las corporaciones amenazan la biodiversidad y las administraciones lo permiten (Beste Altriak, edo nola korporazioek bioaniztasuna mehatxatzen duten eta administrazioek hori baimentzen duten, euskaraz) izenburuarekin. Analisi zientifikoek baieztatzen dute maila globalean espezieen galeraren erritmoak eta habitat eta ekosistemen hondatzeak, nagusiki gizakiaren aktibitateak eragindakoak, ez dutela aurrekaririk gizateriaren historian. Testuinguru dramatiko horretan, Greenpeaceren txostenak agerian utzi eta salatu nahi du du hainbat sektore ekonomikotako korporazio-proiektu askok, batzuetan administrazioen babesarekin, arriskuan jartzen dituztela biodibertsitatea kontserbatzeko funtsezkoak diren naturaguneak. Proiektu kaltegarri horietako asko, gainera, natura babesteko figurak dituzten espazioetan planteatzen dira. Testuak ekintzarako dei gisa ere balio nahi du, lurralde osoan zehar proiektu suntsitzaile zehatzak geldiarazteko.

Espainia Europa mailan babestutako azaleraren liderra bada ere, interes komunitarioko habitaten % 8,9k baino ez du kontserbazio-egoera ona, eta mehatxatutako espezie gehien dituen Europako herrialdea da: % 12 eta % 14 artean desagertzeko arriskuan daude. Greenpeace-ren ustez, naturagune babestuak, bai eta beren ezaugarri ekologikoengatik legez babestuta egon beharko luketen beste ingurune batzuk ere, premieazkoa den biodibertsitatearen kontserbaziorako eta lehengoratzeko zutabeak dira estatuan eta munduan. Hala ere, leku horien zaintza eraginkorra bera ere auzitan dago askotan, batez ere sektore ezberdinetako korporazioek bultzatutako proiektuen garapenagatik, meatzaritzatik hasi eta energia, papergintza, turismo eta baita kultura arlokoetara ere.

“Korporazio, enpresa eta administrazio publiko askok jarduera ekonomikoak egiteko leku soil gisa ulertzen dute lurraldea, eta ez dira beti bateragarriak bizitzaren iraunkortasunarekin. Greenwashing-a bezalako taktikak, proiektuen zatikatzea edo ingurumen-inpaktuaren azterketa ez oso zorrotzak erabiliz, proiektu suntsitzaileak bultzatzen ari dira balio ekologiko handiko naturaguneetan, horietako asko legez babestutakoak. Enpresen etekina naturaren gainetik jartzen dute, honek ematen dizkigun zerbitzu ekosistemikoak mespretxatuz eta datozen belaunaldien etorkizuna arriskuan jarriz. Horrelako proiektuak geldiarazi behar ditugu”, adierazi du Lorea Flores Greenpeaceko Euskadiko eta Nafarroako koordinatzailea eta txostenaren koordinatzaileak.

Txostenak korporazioek edo enpresek beren proiektuek aurrera egin ahal izateko erabiltzen dituzten taktika batzuk identifikatzen ditu. Taktika horien oinarria da informazio engainagarria zabaltzea (greenwashing, enplegu-promesak), borondateak erostea (lobby politikoa, eduki babestuak, gizarte-planak, ate birakariak), eta, sarritan, amarruak erabiltzea legeari iruzur egin ahal izateko, hala nola proiektuak zenbait proiektutan zatitzea edo natura-gune babestuen ertzean bertan planteatzea. Gainera, talde ekologistarentzat onartezina da proiektu kaltegarri horietako askok azkenean funts publikoak harrapatzea, trantsizio ekologikorako diseinatutakoak kasu.

Greenpeacek, halaber, proiektu horien inplementazioa errazteko administrazio publikoen permisibitatea, arduragabekeria eta, askotan, konplizitatearen gainean jartzen du begia. Izan ere, Europako Batzordeak ingurumen-arrazoiengatik irekitako arau-hausteen prozedura gehien dituzten herrialdeen sailkapeneko buru da Espainia. Bereziki, erakunde ekologistak mota guztietako arau desarautzaileen sorrera gero eta handiagoa salatzen du; “interes orokorrekoak”, “onura publikokoak” edo “proiektu estrategikoa” bezalako figuren iruzurrezko erabilera, salbuespenezkoak izan beharko luketenak baina askotan proiektuak errazteko arau bihurtzen direnak, eta “paperezko parke” asko egotea: itxuraz babestuta dauden baina kudeaketa plan eraginkorrik, jarraipen ekologikorik eta horiek modu eraginkorrean kontserbatzeko baliabiderik ez duten espazioak.

“Nafarroa ez da salbuespena eta, beste lurralde askotan bezala, naturaren kontserbazioarekin eta biodibertsitatearen galeraren aurkako borroka globalarekin bateraezinak diren proiektuak planteatzen dira. Eta bioaniztasunik gabe ez dugu etorkizunik. Ez du inolako zentzurik administrazioek –eta enpresa askok ere bai– landa-eremua babesteaz hitz egitea eta, aldi berean, Erdizeko meatzea bezalako astakeriak mahai gainean jartzea; edo ura zaintzea zein garrantzitsua den esatea eta Caparrosoko makro-abeletxea handitzea onartzea, haren jarduerak ibaiak eta akuiferoak arriskuan jartzen baititu. Bidezkoa eta desiragarria da gizarte zibilak erreakzionatzea korporazio suntsitzaileen eta administrazioen artean hain maiz gertatzen diren aliantza lotsagarri horien aurka. Erokeria hau geldiarazi behar dugu”, amaitu du Lorea Floresek.

Hamarnaka proiektu suntsitzaileren artean hamabi adibide

Galiziako Altriko makrozelulosa proiektuaren aurkako gizarte zibilaren mobilizazio masiboa lurraldearen defentsarako borroken sinbolo bihurtu da. ‘Beste Altriak’ aipatzean, Greenpeacek adierazi nahi du askoz ere proiektu gehiago daudela balio ekologiko handiko espazioak mehatxatzen dituztenak. Horien guztien artean, erakundeak 12 aukeratu ditu, fitxa moduan xehetasun gehiagorekin azaltzen direnak, enpresen taktika kaltegarriak eta administrazioen utzikeria modu argiagoan ikusarazteko asmoz. Erasoek lurralde osoari eragiten diotela erakusten dute adibide horiek, eta askotariko sektore ekonomikoetatik iristen dira: papergintza eta abeltzaintza, meatzaritza, energia, turismoa, komunikazioak eta baita kultura ere.

Hauek dira txostenean zehaztutako adibideak: Los Frailes meategia berriz irekitzeko proiektua Aznalcóllarren, jatetxea eta glamping-a Boloniako hondartzan, gasa biltegiratzeko proiektua Doñanako Parke Nazionalaren inguruan eta Genovarren hondartzan proiektatutako hotela Andaluzian; Berriztagarrien Klusterra Maestrazgoan eta Eski estazioak batzeko proiektua Aragoien; cuna del Alma proiektu turistikoa Adejen, Kanarietan; Bartzelona-El Prat aireportuaren zabalkuntza Katalunian; Guggenheim Museoaren hedapena Urdaibaiko Biosfera Erreserban, Euskadin; Altriko zelulosaren makrofabrikaren proiektua A Ulloan, Galizian; eta Valle de Odieta etxaldearen zabalkuntza Caparroson, eta mehatze proiekktua Erdizen Nafarroan.

Valle de Odietaren makroetxaldea handitzea eta Erdizen meategia egiteko proiektua

Kaparrosoko Valle de Odietako behi-aziendaren asmoa da haien edukiera baimendutako 7200 abelburuetatik 11.000 baino gehiagotara handitzea. Berez, sustatzaileen arabera, ez da obra gehigarririk behar, baina abelburuak gehitzeak handitu egingo luke ustiategiak ingurumenean duen eragina. Europako Ingurumen Agentziaren arabera,  egungo elikadura sistema jasanezina da Europako biodibertsitate-galeraren arrazoi nagusietako bat. Eta abeltzaintza industriala penintsulako lurralde osoan eragin kutsatzaile handiena duen jardueretako bat da. Proiektu askok, gune babestuetan egon gabe ere, izugarri eragiten diete, eskala handian eta distantzia handian kutsatzeko duten gaitasunagatik, batez ere ibaien eta akuiferoen bidez. Askotan, administrazioek lehendik dauden makro-granjak birdimentsionatzea ahalbidetzen dute, produkzioa handitzeko, espazio naturalak larriki mehatxatuz, kasu honetan bezala, Errege Bardeako eremu babestuak eta Aragoi eta Argako Behe Zatiak ukitzen dituena.

Magnesitas de Navarra enpresak Erdizeko larrean (Baztan) duen meatzaritza-proiektuak, berriz, urtean 600.000 tona magnesita erauztea aurreikusten du, aire zabalean, 25 urtez, eta horrek oreka naturala arriskuan jartzen du, Kontserbazio Bereziko Eremu batean planteatzen baita. Landa eremuko bizimoduan ere eragin atzeraezina sor lezake, abeltzaintza tradizionalean oinarritutako ekonomia jasangarria arriskuan jarriz. Proiektua Foru-interesekotzat jotzean, Nafarroako Gobernuak nabarmentzen du industria-interes pribatuen alde egiteko prest dagoela, bizimodu tradizionalen kaltetan, eta bizimodu horiek bateragarriak direla natura zaintzearekin.

Greenpeacen eskaera nagusiak:

1. Ingurumenerako kaltegarriak diren diru-laguntzak kentzea.
2. Informazio Ez-finantzarioaren Legea aldatzea, enpresa handiek ingurumen-inpaktuari buruzko informazio egokia ematen dutela bermatzeko.
3. Eremu babestuen babes eraginkorra, kudeaketa-plan egokiekin, jarraipen ekologikoarekin eta kontserbazio eraginkorrerako baliabide egokiekin.
4. Babestutako guneak babesteko orlak berrikustea, sortzea eta/edo handitzea.
5. Lurraldeen arteko oreka eremu babestuetan, bai babestutako azaleraren portzentajean, bai habitaten adierazgarritasunean eta kudeaketa-planen eraginkortasunean.
6. Espezie mehatxatuei buruzko araudia betetzea, espezieak kontserbatzeko eta leheneratzeko planei dagokienez.
7. Ingurumen-inpaktuaren ebaluazioetako abusuen berrikuspena.
   
   
8. Lobbyen, ate birakarien eta interes-gatazken gaineko kontrol handiagoa.
9. Greenwashing-aren eta beste enpresa-jardunbide desegoki batzuen aurkako legeria.
10. Europako Batasunak (EB) Espainiako estatuari zuzendutako ingurumen-arloko arau-hausteen prozedurak ebaztea.
11. EBko Natura Lehengoratzeko Erregelamendua (2024) babestea; erregelamendu horrek 2030erako lurreko eta itsasoko lurraldeen % 20 leheneratzera behartzen ditu estatu kideak, bai eta 2050erako behar duten ekosistema guztiak leheneratzera ere.
12. Parte-hartze publiko loteslea sustatzea.
13. Arau-gardentasuna eta erregulazio eraginkorra, herritarrek parte hartzen dutela erabilera publikoko, interes orokorreko, proiektu estrategikoko eta abarretako figuretan, eta haien gehiegizko erabilera ekiditea.
14. Gardentasuna eta korporazioen kontuak ematea.
15. Landa-eremuari eta jarduera agroekologikoei laguntzea.
16. Klima- eta biodibertsitate-politikak integratzea.
17. Nazioarteko hitzarmenak berrestea eta betetzea, hala nola Kunming-Montrealeko Biodibertsitatearen Munduko Esparrua.
18. Ingurumen eta gizarte protestak kriminalizatu eta erreprimitzeko balio izan duen Mozal Legea indargabetzea.

Informazio gehiago:

• Los otros Altri, o cómo las corporaciones amenazan la biodiversidad y las administraciones lo permiten Txosten osoa.
• Laburpen exekutiboa komunikabideentzat.
• 12 adibideen fitxakk pdf formatuan.
• Valle de Odietaren makroetxalderen handitzearen eta Erdizeko magnesita mehatxearen fitxak.
• Weberako sarbidea: En profundidad: Los otros Altri.
• 12 kasuen argazki eta irudiak jaisteko esteka, hemen.