Huek dira klima-aldaketaren ondoriorik kezkagarrienak ingurumenean.
Inpaktuak biodibertsitatean
Klima-aldaketak organismo askoren funtsezko prozesuei eragiten die, hala nola, lehen bizi-faseen hazkundeari, ugalketari eta biziraupenari, eta populazio batzuen bideragarritasuna arriskuan jar dezake.
Hezeguneak bezalako ekosistemak erabat desagertzeko arriskuan daude, eta hartz arrea edo alkornokea bezalako espezieak gure herrialdean desagertzeko arriskuan daude.
Bestalde, espezie inbaditzaileen ugaritzea aurkitzen dugu, hala nola marmokak edo tigre eltxoak, beste autoktono batzuen kaltetan, itsas barraskiloa esaterako.
Hegaztiak, gainera, haien migrazio-ereduak aldatzen ari dira, eta latitude beroagoetan geratzen dira.
Gure itsasoetan alga espezieen gutxitzea ikusten da, Kantauriko alga gorriak bezala. Mediterraneoko koraleko arrezifeak larri kaltetuta daude. Gainera, klima-aldaketak eragindako uraren tenperaturaren igoerak postidoniako heriotza-tasak igo ditu.
Garrantzitsuena ez da marmoka gehiago edo gutxiago egotea, jendeak, zergatik den arazoa ulertzea eta pentsatzea baizik, eta desatseginak direla esateaz gain, zergatik dauden hor galdetzea. Kausa guztiak gizatiarrak dira eta neurriak hartzeaz kontziente izan behar dugu larriagotu ez dadin.
Macarena Marambio, Itsas-Zientzia Institutuaren koordinatzailea eta ‘Alerta medusas’ proiektuko ikertzailea
Suteak
Klima-aldaketak datozen urteetako sute-erregimena eraldatuko du, fenomeno biziagoak eta, baso mediterraneoen suspertze ahalmenaren jaitsieraren ondorioz, deforestazio handiagoa eraginez.
Batezbesteko tenperaturaren igoerak eta eurien gutxiagotzeak haztegi aproposa sortuko dute suteentzat, bereziki goi-mendi-eremuetan. Gainera, aldi bakoitzean 500 hektareak (‘Baso-Sute Handiak’ izendatutakoak), maiztasun handiagoarekin gainditzen dituzte eta oldarkorragoak eta aurre egiten zailagoak dira.
2017an azken hamarkadako batezbestekoa gainditu zen; Baso-suteen, kaltetutako azalera eta sute handien kopuru altuagoarekin.
Sute berri hauen arrisku handiena ez da bakarrik haien dimentsioa, baizik eta beraien ahalmena eta hedapen-abiadura. Adibidez, joan den urtean Portugal suntsitu zuten sute handietan 18 kilometroko ibilbidea kontabilizatzera heldu zen 21 minututan. Edozein giza taldetarako kontrolik gabeko lasterketa da. Ez genituen Europan kalibre honen suteetako erregistrorik. Eta gainera noraino irits daitezkeen ziurgabetasunak daude. Marta Miralles, GRAF Unitate Teknikoko kidea (Baso-JarduerenTaldea). Baso-ingeniaria eta Kataluniako Generalitateko suhiltzaileen azpiikuskatzailea.
Urtzaldia
Gure herrialdean Pirinioetako glaziarren % 80 baino gehiago galdu dira dagoeneko, eta 2050erako atzera bueltarik gabe desager litezke. Monte Perdidok 5 metroko lodiera galdu du azken hamarkadetan, baina 14 metro gutxiago daude leku askotan. Oro har, urtero, metro bat atzera egiten du.
1850ean zeuden 52 glaziaretatik 33 desagertu dira dagoeneko, gehienak 1980tik aurrera.
XX.mendearen hasieran Pirinioetan zeuden 3.300 hektarea izotz-mihiak 390era murriztu dira.
Pirinioak dira planeta osoko mendikate bakarra, non glaziar izotzaren desagertzea belaunaldi bakar batean gertatuko den: gure belaunaldian hain zuzen ere. Historian zehar, ez da egon giza talderik atzera-egite hau ikusteko, dokumentatzeko eta zabaltzeko aukerarik izan duenik. Jordi Camins, glaziologian aditua eta GECCC (Kataluniako Klima Aldaketako Adituen Taldea) erakundeko kidea.
Itsas mailaren igoera
Urtze kontinentalaren arazoarekin eta itsas uraren tenperaturaren igoerarekin lotuta, itsas mailaren igoera aurki dezakegu. Gure herrialdean, 10 eta 68 zm arteko igoera espero da mende honen amaierarako.
Hondartza kopuru handia galduko da, batez ere Kantauri isurialdean, eta kostaldeko behealde gehienak -deltas del Ebro, Llobregat, Manga del Mar Menor eta Doñanako kostaldea- urez beteko dira.
A Coruña, Gijon, Donostia, Bartzelona, Valentzia eta Malaga bezalako hiriek, horietako batzuk aipatzearren, haien kaleen zati baten hondoraketari aurre egin beharko diote.
Tenperatura, Parisko Akordioaren mugen gainetik igotzen bada, itsas mailaren igoeraren ondorioak oso larriak izango dira. Ez dago epe-mugarik, baina klima-aldaketaren aurkako borrokan oso garrantzitsua da mende honen lehen erdian egingo dena. Jerónimo López, Geologia Zientzietan doktorea eta Madrilgo Unibertsitate Autonomoko Kanpo Geodinamikako irakaslea, Antartikako Nazioarteko Ikerketa Batzorde Zientifikoko presidente ohia.
Desertifikazioa
Planetaren batez besteko tenperaturak gora egiten jarraitzen badu, 2090ean Iberiar penintsula Sahara bezalakoa izango da, Science aldizkariaren arabera.
Gaur egun, Penintsularen % 20a basamortutzat jo daiteke. Europako lehorte kroniko handiena duten hamar arro hidrografikoetatik zazpi Espainian daude, eta Espainiako lurraldearen ia % 75a, mende amaieran, basamortu bihurtzeko arriskuan egongo da.
Espainiak bere lurraldearen desertizazio handiagoa jasango du, eta gainera, honekin lotutako ondorio ekonomiko eta sozialak jasango ditu, turismoaren murrizketa adibidez, Europako iparraldeko herrialdeetan baldintza klimatiko beroagoak izango dituztelako. David Vieites, CSICeko Aldaketa Globaleko saileko zientzialari eta zuzendaria.
Tenperaturaren igoera
Desertificación España
Espainia desertifikazioa
Berotze globalak bereziki kolpatuko du gure herrialdea bere kokapena dela eta. Horrek, udan, bero-boladak gupidagabeagoak eta iraunkorragoak izango direla esan nahi du.
Aurreikuspenen arabera, tenperaturak 6ºC-ra igoko dira 2100ean, eta horrek lehortasun-baldintzak handitzea eragingo du, baita prezipitazio-gertaera gehiago ere.
Tenperaturen igoera bereziki nabarmena izan da azken hiru hamarkadetan (1975-2005), batez besteko berotze-tasa 0,5 ºC ingurukoa izanik hamarkada bakoitzeko.
Muturreko fenomeno metereologikoak
Bat-bateko uholdeak Mediterraneoan
1,5ºC-ko muga gainditzeak muturreko beroa, eurite handiak eta lehorteen probabilitatea handitzea ekarriko luke.
Ozeanoen tropikalizazioak lurrunketa-indize handiagoa dakar, eta honekin, hodeien ugaritzea, eta ekaitz gogorrak eta beste fenomeno meteorologiko batzuk sortzen laguntzea.
Negu hezeagoak eta itsaso beroago batek, bat-bateko uholdeak izateko arriskua areagotuko dute Mediterraneoan.
Klimarekin zerikusia duten muturreko fenomenoak 1980tik urtean 1.000 milioi euro kostatzen ari zaizkio Espainiari. Lehortea da gure lehentasunezko arazoetako bat.
2005ean gogoratzen den urakan jarduerarik handiena izan genuen Atlantikoan, baina 2017an urakan batek Europako kostaldeak ikutu zituen lehen aldia izan zen, eta 5 kategoriadun urakan bat eratzen zela Karibetik kanpo. Hau guztia, gero eta ozeano beroagoa dugulako gertazten da. Jonathan Gómez Cantero, klimatologoa eta “eguraldiaren mutila” Gaztela-Mantxako telebistan.